Ομοιοκαταληξία

Πίνακες ριμών

Πίνακες ριμών

Στους πίνακες χρησιμοποιούμε τους ακόλουθους όρους και συντομογραφίες:

ΡΖ = το ζεύγος ρίμας ή αλλιώς το ριμικό ζεύγος, δηλ. κάθε ζεύγος στίχων το τέλος των οποίων ομοιοκαταληκτεί

ΡΖ I = το πρώτο σκέλος του ζεύγους ρίμας

ΡΖ II = το δεύτερο σκέλος του ζεύγους ρίμας

Σ = σύμφωνο

Φ = φωνήεν

S = singleton, δηλ. το απλό σύμφωνο

C1 = το πρώτο σύμφωνο σε ένα συμφωνικό σύμπλεγμα

C2 = το δεύτερο σύμφωνο σε ένα συμφωνικό σύμπλεγμα

Στα παραδείγματα που ακολουθούν, η πρωτοτυπική ρίμα (δηλ. το τμήμα από το τονισμένο Φ και κάτω) φαίνεται υπογραμμισμένη. Τα σύμφωνα της πλούσιας ρίμας απεικονίζονται με έντονη γραφή. Τα τεμάχια (Σ ή Φ) που διαφοροποιούνται στην ατελή ρίμα παρουσιάζονται με κόκκινο χρώμα. Τα προτονικά όμοια Φ σημειώνονται με ΚΕΦΑΛΑΙΑ.

 

  • Πλούσια Ρίμα

    Πρόκειται για ζεύγη ριμών όπου εκτός από τα τονισμένα φωνήεντα, ταυτίζονται και τα σύμφωνα πριν από αυτά σε θέση συλλαβικής έμβασης (onset), π.χ. αλυσω.μένο – γρα.μμένο. Διακρίνουμε σε υποκατηγορίες, ανάλογα με το πόσα σύμφωνα ταυτίζονται στο ριμικό ζεύγος. Τα ταυτιζόμενα σύμφωνα τίθενται σε έντονα γράμματα.

    ΡΖ ΙΙ

    		 Σύντμηση
    απλό Σ Σ σε σύμπλεγμα
    ΡΖ Ι απλό Σ

    πλήρης πλούσια ρίμα με απλά σύμφωνα

    αλυσω.μένο – γραμμένο

    		 TR-S

    μερικώς πλούσια ρίμα με C2

    απελπι.σμένα - κο.μμένα

    τρίζουν – φοβερίζουν

    νε.ρό - α.φρό

    		 PR-C2

    μερικώς πλούσια ρίμα με C1

    στόματα – σώματα

    		 PR-C1
    Σ σε σύμπλεγμα

    πλήρης πλούσια ρίμα σε συμπλέγματα

    α.υγή – να βγει

    		 TR-CL

    μερικώς πλούσια ρίμα σε σύμπλεγμα, π.χ. PR-CC1 (ταύτιση των C1, αλλά όχι των C2)

    πη.χτά – βρα.χνά

    		 PR-CC1 ή PR-CC2

  • Ατελής Ρίμα

    Στις ατελείς ρίμες, παρατηρείται εναλλαγή είτε των Φ είτε των Σ εντός της ρίμας, ώστε τα σκέλη του ΡΖ να είναι παρεμφερή, αλλά όχι όμοια.

    ΡΖ ΙΙ Σύντμηση
    ΡΖ I

    ατελής στο τονισμένο Φ: το τονισμένο Φ της ρίμας διαφοροποιείται εντός ΡΖ

    χάνεται – γίνεται

    αγέρι – λογάρι

    		 IMP-V

    ατελής στο Σ: ένα ή περισσότερα Σ μετά το τονισμένο Φ διαφοροποιούνται εντός ΡΖ

    βρίσκει - πνίγει

    ξαφνίζει – τεχνίτη

    		 IMP-C

    ατελής με εναλλαγή 0–Σ (IMP-0): εντός ΡΖ, ένα Σ εμφανίζεται στο ένα σκέλος,

    αλλά όχι και στο άλλο

    		Υποκατηγορίες

    εναλλαγή 0-Σ στο τέλος (ως έξοδοι συλλαβής)

    πιστοί – χαρείς

    		 IMP-0F

    εναλλαγή 0-Σ στο μέσο

    ωραίοι – κατατρεμένοι

    		 IMP-0M

    ΣΗΜ 1: Πιο σύνθετες ατελείς ρίμες είναι θεωρητικά δυνατές, όπως π.χ. το ΡΖ πλέκονταν – λύνονταν (με συνδυασμό ατελούς Φ και Σ) ή το ΡΖ μπορούσαν – ριζώσουν με διπλή φωνηεντική ατέλεια. Τέτοιες περιπτώσεις ωστόσο εξαιρέθηκαν, τόσο γιατί η πρόσληψή τους ως ρίμες είναι αβέβαιη και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον εκάστοτε αναγνώστη/ακροατή, όσο και γιατί σε πρακτικό επίπεδο περιπλέκουν υπερβολικά τους αλγόριθμους.

    ΣΗΜ 2: Ο αλγόριθμος είναι σχεδιασμένος για να ανευρίσκει και την κατηγορία IMP-0, δεδομένης της αναφοράς της στη βιβλιογραφία. Η κατηγορία αυτή γίνεται μάλλον δύσκολα αντιληπτή από τον αναγνώστη/ακροατή σε αντίθεση με τις κατηγορίες IMP-V και IMP-C που είναι αντιληπτικά πιο προσβάσιμες. Συνιστούμε λοιπόν στους χρήστες να αποεπιλέξουν την κατηγορία IMP-0 στη στατιστική ανάλυση, εφόσον επιθυμούν αντιληπτικά διαφανείς ατελείς ρίμες μόνο.

  • Tαυτότητα προτονικού φωνηέντος

    Καθώς αρκετοί ποιητές, π.χ. Σολωμός, φαίνεται να επεκτείνουν το ΡΖ πλέον του τονισμένου Φ στα αριστερά και στο αμέσως προηγούμενο (προτονικό) Φ, λάβαμε υπόψη μας και αυτή την παράμετρο.

    ΡΖ ΙΙ Σύντμηση
    ΡΖ I

    προ-τονικό όμοιο Φ (δηλ. το άτονο Φ αμέσως πριν τη ρίμα είναι όμοιο στο ΡΖ)

    μΙκρά – δΙψά

    Ανάφτει – Αστράφτει

    		 IDV

    προ-τονικό όμοιο Φ μεταξύ λέξεων (το ίδιο σχήμα και μεταξύ λέξεων)

    θανατΙκό – ΟΙ δυό

    τΟ βόλι – εκείτΟντ’ όλοι

    μέσΑ στέρνες – βλΑχέρνες

    		 IDV-2W

  • Μωσαϊκή ρίμα

    Έχουμε όταν η ρίμα εκτείνεται μεταξύ δύο λέξεων στο ένα ή και στα δύο σκέλη του ΡΖ.

    ΡΖ ΙΙ Σύντμηση
    ΡΖ I

    μωσαϊκή ρίμα

    δώς μου – φώς μου

    MOS

  • Επανάληψη

    Έχουμε όταν ομόηχες ή ίδιες ακριβώς λέξεις/φράσεις επαναλαμβάνονται ως ρίμες.

    ΡΖ ΙΙ Σύντμηση
    ΡΖ I

    επανάληψη

    δεν είναι – παν είναι

    πάλη – πάλι

    COPY

Greek Rhyme

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

Η ιστοσελίδα εντάσσεται στο ερευνητικό έργο «Ομοιοκαταληξία στα Νέα Ελληνικά: Ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία και ένταξη στην τυπολογία του φαινομένου διαγλωσσικά» με χρηματοδότηση της Επιτροπής Ερευνών, Α.Π.Θ (Έργο: 93330).

ΡΙΜΑ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

© 2022 Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Α.Π.Θ.
Τομέας Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας